Fiesta di Dera Gay

Het cultureel feest van San Huan (Johannes de Doper), in de volksmond Dera Gay (begraaf de haan) genoemd, dateert uit het jaar 1862 en wordt elk jaar op 24 juni uitbundig gevierd. Er zijn diverse verhalen over de oorsprong van dit religieus en cultureel volksfeest. De religieuze oorsprong zou te maken hebben met de geboortedag van Johannes de Doper. De culturele oorsprong refereert naar het oogstfeest. Echter als cultureel feest met muziek, dans, zang ed. is de Dera Gay meer bekend. De kleuren die overtreffen zijn geel en rood; geel als symbool van de Kibrahacha boom die in juni in volle bloei staat. Rood staat voor de kleur van brand.
De traditie vermeldt dat op de dag vóór de Dia di San Huan, dus op 23 juni de boeren restanten van maïs stokken verbranden om daarna met een nieuwe oogstperiode te beginnen. Het verbranden staat vroeger ook voor de reiniging.

Het feest is op 24 juni en begint bij zonsondergang en bestaat uit diverse onderdelen, zoals een sprongdans over in brand gestoken hout om ziektes en ongelukken te kunnen overwinnen volgens bijgelovigen.
De bekende dans is waarbij elke deelnemer een beurt krijgt om geblinddoekt en met een stok de haan probeert te doden. Om ethische reden wordt er tegenwoordig geen levende haan meer gebruikt, maar een namaak haan of een kalebas.
Verder is er ook een vlaggendans; er worden diverse vlaggetjes in de grond gezet en een geblinddoekte moet de vlaggen zoeken. De ceremonie wordt begeleid door folkloristische zang en muziek. De muziek instrumenten die de boventoon voeren zijn o.a.: viool, wiri en tambu. Het lied dat gezongen wordt, dateert uit 1862. Het feest gaat ook gepaard met veel drinken en eten.

Zowel de regering als particuliere culturele organisaties treffen de nodige voorbereidingen voor het cultureel feest op 24 juni. Het feest op zichzelf geniet sinds de jaren zeventig wederom veel populariteit onder de lokale bevolking en ook op de scholen wordt er aandacht aan besteed.

DERAMENTO DI GAY

1.
San Juan ta bin, San Juan ta bay
San Juan ta bin, San Juan ta bay
At’e cu e palo den su man,
Cu su wowo bon mara.

Dere gay, dere gay
Coro: pa nos soye
Dere gay, dere gay
Coro: pa nos come
Dere gay, dere gay
Coro: pa nos plume
Dere gay, dere gay                                       2.
Coro: pa nos mate                                       Amigo tur ban hala un banda
Dere gay, dere gay                                       Pa Don Juan bay mata e gay
Coro: pa nos soye                                        Ate cu e palo den su man,
Dere gay, dere gay                                       Cu su wowo bon mara
Coro: pa nos plume

                                                                          REFRAN

3.
Don Juan cu e palo ariba bao
Ta balia bay pe mata e gay
Ata Don Juan a mata e gay,
Core mira, el a mate