DAO ta conmemora Dia Internacional di Hende Muher

E file aki ta den archivo.

ORANJESTAD –8 di maart, Dia Internacional di Hende Muher, ta e fecha riba cual mundialmente ta celebra y ta conmemora e avancenan logra pa e ser femenino. 

Den cuadro di Directie Arbeid en Onderzoek (DAO) su 20 aña di aniversario, ta celebra e dia aki compartiendo algun dato interesante riba e participacion di 100 aña  di e hende muhe riba e mercado laboral. Ademas di e bista historico aki di aña 1924, ta presenta tambe datonan di e situacion di awendia.

Particularmente riba Dia Internacional di Hende Muher, DAO kier ilustra e importancia di Goal #5 (Gender Equality) y Goal #8 (Decent Work and Economic Growth) Sustainable Development Goals (SDG’s).

International Labor Organization 
E aña aki ‘International Labor Organization’ (ILO) y ‘United Nations’ (UN) nan tema pa e Dia Internacional di Hende Muher ta ‘Invest in women: Accelerate progress’.

E tema general aki ta cubri 5 area clave cu ta rekeri atencion y accion pa asina garantisa cu hende muher no ta cay atras.

1.    Inverti den hende muher: un cuestion di derecho humano;
2.    pone un fin na pobresa;
3.    implementa  financiamento cu un perspectiva riba genero;
4.    cambia pa un economia berde y un sociedad di cuido;
5.    apoya feministanan treciendo cambio.

Estudionan a demostra cu e inversion haci riba e progreso di hende muher, na su turno ta keda inverti y comparti bek den  comunidad. Hende muher ta uza e inversion aki no solamente pa su mesun bienestar, pero tambe pa su famia.  

1924 Aruba 
Historicamente hende muhe a participa den e mercado laboral di Aruba. Na aña 1924 for di e total poblacion di esnan emplea, 59% tawata consisti di hende muher y 41% tawata consisti di hende homber. 
Siglo 20 tawata uno economicamente dificil. Desempleo y tambe e impacto di secura a resulta na diferente periodo unda cu pa gran parti hende homber (esnan casa y esnan soltero) a bay busca trabou den exterior (p.e. Venezuela, Colombia, Cuba, Curaçao y Surinam).

Den e periodo aki hende muhe no a keda sin traha of depende di placa for di exterior. E placa cu por a  manda bek pa Aruba tawata tarda, y tambe diferente factor por a impacta hombernan abilidad pa provee pa nan famia. Pues e gastonan di hogar y e cantidad halto di yiunan pa alimenta a keda un motivo pa hende muher pa traha.

Na aña 1924 e profesionnan mas practica na Aruba tawata: trahado di sombre (39%) y agricultor (22%). Aunke cu ambos sexo a practica e ofishinan aki, agricultura tawata mastanto domina pa hende homber y trahado di sombre tawata un ofishi cu mastanto di hende muher. Como cu e produccion di sombre tawata tuma lugar den e hogar, a duna e espacio pa hende muher por combina e trabou cu e cuido di yiunan.

E siguiente tabel ta duna un bista di e trabou/ofishi cu hende muher a practica na aña 1924: 

Top 3 ofishi pa hende muherAña 1994
Trahador di Sombre67%
Cosedo16%
Sirviente di cas6%

Fuente: Kelly, Lucia (1999). Participacion di muhenan Arubano na e proceso laboral den e periodo 1900 – 192. Publicacion di Archivo Historico Nacional.

E datonan presenta ta contradeci e imagen di e hende muher di antes como solamente un ‘ama de casa’. E realidad ta indica cu apesar di prejuicio combina cu e carga familiar di cuido di yuinan, e hende muher a haci un gran contribucion laboral.  

Aruba 2024
Datonan awendia ta e desaroyonan positivo den cuadro di igualdad di genero riba mercado laboral.

E siguiente lista ta brinda un bista di e posicion di hende muher riba e tereno laboral. 
1.    Di tur contracto laboral pa temporada indefini riba e mercado laboral, e trahado femenino ta
repesenta 53% di e grupo akinan, hende homber 47%; 
2.    Di tur esnan riba e mercado laboral cu un educación na nivel superior (HBO+), e trahado 
femenino ta representa 58% di e grupo aki, hende homber 42% ;
3.    Di tur e ocupacion di un nivel halto di habilidad (higher skill level), e trahador femenino ta 
representa 56% di tipo di ocupacionnan aki.

Departamento di Labor y Investigacion ta felicita tur hende muher riba e dia aki pa nan logronan extraordinario y nan contribucion pa cu e economia di Aruba.

Mas informacion tocante hende muhe riba e mercado laboral por haya den e documento aki:

DAO ta conmemora Dia Internacional di Hende Muher

Dia Internacional di Hende Muher